zweetuitscheiding

Zweetuitscheiding is het proces waarbij zweet via de zweetklieren naar de huidoppervlakte wordt uitgescheiden. Bij mensen gebeurt dit vooral door de eccrine zweetklieren, die overvloedig voorkomen over bijna het hele lichaam en een centrale rol spelen bij thermoregulatie. Een kleinere bijdrage komt van de apocriene klieren, die vooral actief zijn in oksels en schaamstreek en onder invloed van hormonen secretie kunnen produceren die later door bacteriën geur vorm geeft.

Zweet wordt in de zweetklieren geproduceerd als een vochtige oplossing. In de kliertjelementen ontstaat het secretiet via ionentransport, waarna het via de ductus naar het huidoppervlak wordt geleid. In de duct wordt veel Na+ en Cl- teruggeabsorbeerd, waardoor het zweet relatief hypotoon is ten opzichte van plasma. Bij hoge zweetproductie kan deze reabsorptie minder volledig zijn, waardoor de elektrolytenconcentratie in het zweet toeneemt.

Regulatie vindt hoofdzakelijk plaats via het autonoom zenuwstelsel. De activiteit van de eccrine klieren wordt getriggerd door een verhoogde kerntemperatuur of lichamelijke inspanning en verloopt via sympathische zenuwvezels die acetylcholine vrijgeven en muscarine-receptoren stimuleren. Emotionele prikkels kunnen eveneens zweetproductie veroorzaken. Apocriene klieren reageren vaker op hormonale signalen, vooral tijdens de puberteit, en leveren vaak vettige secreties die geur kunnen dragen na afbraak door micro-organismen.

Functie en variatie: Het belangrijkste doel van zweetuitscheiding is koeling door verdamping van water. Zweet bevat voornamelijk water en opgeloste zouten zoals natrium en chloride, met kleinere hoeveelheden urea, lactaat en andere metabolieten. Het elektrolytengehalte varieert met zweettempo, klimaat, hydratatiestatus en acclimatisatie. Bij lichamelijke inspanning kunnen zweetlosseres hoger zijn en leidende tot significante elektrolytenverliezen.

Klinisch kan abnormale zweetuitscheiding wijzen op aandoeningen zoals anhidrose, hyperhidrose of onderliggende aandoeningen (bijvoorbeeld endocriene stoornissen). Diagnostiek kan bestaan uit sudorimetrie, gravimetrische meting van zweet of zweettests, en behandeling varieert van copingstrategieën tot medicamenteuze of procedurele opties bij hyperhidrose.