reageren

Reageren is een werkwoord in het Nederlands met als kernbetekenis het geven van een reactie op iets of iemand. Het verwijst naar een respons, een antwoord of een handeling als gevolg van een prikkel, gebeurtenis of situatie. De term wordt in verschillende contexten gebruikt, van alledaags taalgebruik tot wetenschappelijke en technische toepassingen.

In het dagelijks taalgebruik betekent reageren vaak een emotionele of informatieve tegenreactie op wat iemand zegt of doet. In sociale media wordt gereageerd door een reactie of commentaar achter een bericht te plaatsen. In wetenschap en techniek spreekt men van een chemische reactie wanneer stoffen op elkaar inwerken en nieuwe stoffen ontstaan. In biologie en psychologie kan reactie slaan op een fysiologische of cognitieve respons, bijvoorbeeld de snelheid waarmee iemand op een stimulus handelt, de reactietijd.

Grammaticaal is reageren een regelmatig werkwoord. Tegenwoordige tijd: ik reageer, jij reageert, hij reageert; wij reageren, jullie reageren, zij reageren. Verleden tijd: reageerde(n). Voltooid deelwoord: gereageerd. Met de gebruiksuitdrukkingen wordt vaak gezegd dat iemand reageert op iets (reageren op het nieuws) of reageert met iets (reageren met boosheid). In chemie wordt doorgaans gesproken van een reactie of van reageren met een stof.

Etymologisch komt het woord uit het Franse réagir, met wortels in Latijnse termen zoals reactio, die terugwijzen naar het idee van terugkeren naar een toestand door een handeling. Reageren vormt zo een breed inzetbaar begrip in taal, wetenschap en alledaagse praktijk.