cognitieve

Cognitieve is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat betrekking heeft op cognitie, de mentale processen die betrokken zijn bij kennen en begrijpen. Het verwijst naar de werking van de hersenen bij waarneming, geheugen, aandacht, leren, taal en redeneren. De woordstam cognitie komt uit het Latijnse cognitio en is via het Nederlands verrijkt tot termen als cognitieve functies en cognitieve processen.

In de wetenschap en het onderwijs wordt cognitieve vaak gebruikt om te beschrijven wat mensen denken, leren en begrijpen. Voorbeelden zijn cognitieve functies zoals aandacht, geheugen en uitvoerende functies, cognitieve processen zoals perceptie en taalverwerking, en cognitieve ontwikkeling bij kinderen. In de literatuur komen termen als cognitieve psychologie en cognitieve neurowetenschap voor, die onderzoek richten op de mechanismen achter cognitie.

Daarnaast figureert cognitieve in talrijke concepten die met denkfouten en besluitvorming te maken hebben. Bekende verschijnselen zijn cognitieve biases en cognitieve dissonantie, die verwijzen naar systematische afwijkingen in het denken die de kwaliteit van oordeel en keuze kunnen beïnvloeden. In de praktijk kan men spreken van cognitieve training of cognitieve therapieën, die gericht zijn op het verbeteren van mentale functies en het verhelderen van denkpatronen. Het begrip blijft centraal in disciplines als psychologie, neurowetenschap, onderwijs en informatica, waar men onderzoekt hoe cognitieve processen functioneren en hoe ze te ondersteunen zijn.