literatuur

Literatuur is een verzamelnaam voor geschreven werken met literaire waarde. Het omvat proza, poëzie, drama en essays en kan fictie of non-fictie zijn. In bredere zin omvat literaire non-fictie zoals biografieën en geschiedschrijving wanneer ze een esthetisch of kritisch karakter heeft.

Vormen en genres bestaan uit poëzie, romans en korte verhalen, toneelstukken en dramatische teksten, essays en memoires. Literatuur onderscheidt zich van andere teksten door aandacht voor stijl, symboliek, vertelperspectief en interpretatie. Teksten kunnen fictief zijn of bedoeld zijn om werkelijkheden kritisch te onderzoeken.

Kenmerken en functies: taalgebruik en stijl, imaginaire werelden en emotionele resonantie; literatuur kan gelezen worden voor vermaak, maar ook voor reflectie, identiteitsvorming en sociale kritiek. Zij draagt bij aan het behoud van talen en cultureel erfgoed en kan collectieve herinneringen vastleggen.

Historisch gezien ontstond literatuur uit mondelinge tradities en schriftelijke bronnen. In de westerse traditie onderscheiden onderzoekers periodes zoals de oudheid, de middeleeuwen, de renaissance, de verlichting, de romantiek, het modernisme en het postmodernisme. In de Nederlandstalige literatuur zijn onder anderen Vondel, Multatuli, Louis Couperus en later auteurs als Anna Enquist of Remco Campert genoemd.

Onderzoek en debat: literatuur wordt bestudeerd binnen literaire theorieën en canonvorming, met aandacht voor historische context, gender, kolonialisme en vertaling. In de hedendaagse cultuur ondergaat literatuur veranderingen door digitalisering, open toegang, vertaalwetenschap en diverse stemmen die voorheen ondervertegenwoordigd waren.