vertaalwetenschap

Vertaalswetenschap, ook wel vertaalwetenschap genoemd, is een interdisciplinaire academische discipline die zich bezighoudt met vertaling en interpreting, evenals de processen, producten en contexten waarin vertaalwerk plaatsvindt. De studie onderzoekt taalkundige, cognitieve, culturele, sociale en technologische aspecten van vertalen en hoe vertaalkeuzes communicatie mogelijk maken, beïnvloeden en soms bemoeilijken.

Op theoretisch vlak omvat vertaalswetenschap concepten als equivalence en verschillende functionele benaderingen, waaronder de Skopostheorie en andere formalisme- en functionalistische denkkaders. Belangrijke aandachtsgebieden zijn vertaalstrategieën, de rol van de vertaler als beslisser, teksttypes en genre-specifieke vertaalvragen, en de relatie tussen vertaalproduct (de vertaling) en vertaalproces (de vertaling in uitvoering). Onderzoeksmethoden variëren van descriptief en empirisch werk tot corpuslinguïstiek, think-aloud-protocollen, en procesregistratie.

Toepassingsdomeinen omvatten literaire vertaling, technische vertaling, terminologiebeheer en lokalisatie, ondertiteling en nasynchronisatie, en tolkdiensten. De technologische dimensie omvat computerondersteunde vertaling, vertaalgeheugensystemen, terminologiedatabases en automatische vertaalsystemen, die zowel onderzoek als praktijk sturen.

Historisch gezien ontwikkelde het vak zich sterk in de twintigste eeuw, met invloeden uit linguïstiek, cultuurstudies en cognitieve wetenschappen, en een groeiende rol van vertaaltechnologie en corpora. Vertaalswetenschap levert inzichten voor onderwijs, kwaliteitsbeoordeling en professionele praktijk en werkt nauw samen met disciplines zoals linguïstiek, cognitieve wetenschappen, informatica en cultuurstudies.