vertaaltechnologie

Vertaaltechnologie omvat de tools en systemen die het vertaalproces ondersteunen, verbeteren of automatiseren. Voorbeelden zijn machinevertaling (MT), vertaalgeheugensystemen (translation memory), terminologiemanagement en geautomatiseerde lokalisatieworkflows. Samen dienen deze technologieën om vertalingen sneller, consistenter en schaalbaarder te maken, terwijl menselijke vertalers toezicht en redactie kunnen houden waar nodig.

Methoden zijn geëvolueerd van rule-based systemen via statistische vertaling naar neurale machinevertaling (NMT). Rule-based systemen gebruikten handmatig gemaakte taalkundige regels; statistische MT leende informatie uit parallelle corpora; neurale MT gebruikt diepe neurale netwerken en contextuele representaties om vloeiende en coherente vertalingen te produceren. In de praktijk wordt MT vaak ondersteund door vertaalgeheugens en terminologielijsten, en menselijke post-editing (PE) blijft gebruikelijk bij veeleisende inhoud.

Toepassingen omvatten website- en softwarelokalisatie, technische documentatie, klantencommunicatie en real-time vertaling in chat of spraak. CAT-tools integreren MT, geheugen en terminologie, en faciliteren samenwerking tussen vertalers, lokalisatie- en productteams. Organisaties kiezen vaak voor hybride workflows waarin automatische vertaling de basis levert en menselijke editors kwaliteitsgaranties toevoegen.

Kwaliteitsmeting gebeurt met zowel automatische evaluatiemethoden als menselijke beoordelingen; veelgebruikte evaluatiemethoden zijn BLEU en METEOR, naast domeinspecifieke evaluatie. Standaarden zoals TMX (vertalinggeheugenuitwisseling) en TBX (terminologiebestand) bevorderen interoperabiliteit. Belangrijke trends zijn grotere neurale meertalige modellen, privacybescherming en data-localisatie, en open-source projecten (OpenNMT, MarianNMT). Marktleiders bieden commerciële systemen aan, vaak met API-toegang en cloudgebaseerde diensten.

---