verzamelnaam

Een verzamelnaam is een woord dat een klasse of groep van individuen of dingen aanduidt en waarmee de leden als zodanig worden bedoeld. Het verwijst naar de groep als geheel, vaak zonder te specificeren welk lid er bedoeld is. In de taalkunde onderscheidt men verzamelnamen vooral van eigen namen en van specifieke aanduidingen door hun focus op de hele klas in plaats van op één specifiek lid.

Voorbeelden van verzamelnamen zijn woorden als dieren, meubilair, fruit, voertuigen en de mensheid. Dieren verwijst naar alle dieren als groep; meubilair verwijst naar alle meubelstukken in een ruimte en wordt vaak als massabepaling gezien; fruit is een verzamelnaam voor fruit in het algemeen en wordt veelal zonder telling gebruikt. Andere voorbeelden zijn houtsoorten en de mensheid. Deze woorden kunnen in zinnen zowel als onderwerp van een zin met een meervoudige verwijzing (“Dieren zijn overal”) als met een enkelvoudige verwijzing naar de groep als geheel voorkomen (“Meubilair is duur”).

Verzamelnamen kunnen binnen zinnen kenmerken vertonen die verband houden met hun class-gevoel: sommige verzamelnamen worden behandeld als meervoudige onderwerpen, terwijl ze in andere contexten als enkelvoudige eenheden fungeren, afhankelijk van of men naar de groep als geheel of naar de individuele leden verwijst. Ze onderscheiden zich zo van eigennamen (zoals eigen namen) en van specifieke aanwijzingen die naar één lid kunnen verwijzen.

In gebruik zijn verzamelnamen nuttig in definities, beschrijvingen en algemene verwijzingen naar categorieën van objecten of levende wezens, zonder te impliceren welk specifieke lid bedoeld is.