verzamelnamen

Verzamelnamen, ook wel verzamelnaam genoemd, zijn zelfstandige naamwoorden die een verzameling van personen of zaken aanduiden die als eenheden of als een klasse kunnen worden gezien. Ze verwijzen naar het geheel of naar de groep waartoe de individuele leden behoren, in plaats van naar elk lid apart.

In het Nederlands dienen verzamelnamen vaak als eenheidsgroep: het werkwoord wordt meestal vervoegd alsof het over één ding gaat, bijvoorbeeld: de jury beslist vandaag. Toch kan in sommige registers of in informele taal de nadruk op de afzonderlijke leden liggen, waardoor een andere zinsbouw of meer nadrukkelijke verwijzing naar de individuen kan voorkomen. Veel voorkomende verzamelnamen zijn onder andere de familie, de klas, de jury, de ploeg, het publiek en de menigte. Ze worden gebruikt wanneer men spreekt over de groep als geheel, of wanneer de taal de groepsidentiteit benadrukt.

Verzamelnamen onderscheiden zich van specifieke individuen (zoals een eigennaam) en van beschrijvende omschrijvingen die geen vaste klasse aanduiden. Ze geven vaak een brede, generieke benaming van een verzameling die in de praktijk uit meerdere leden kan bestaan en kunnen zowel concrete als abstracte collecties benoemen.

In taalkundig opzicht zijn verzamelnamen een vorm van collectieve verwijzing: ze maken het mogelijk om met één woord een hele groep te benoemen. Het begrip is relevant in syntaxis, semantiek en stilistische analyse en komt voor in uiteenlopende teksten en registers.