afbraak

Afbraak is een Nederlands woord met meerdere betekenissen, die doorgaans verwijzen naar het proces van afbreken of uit elkaar halen. De term is afgeleid van af- (naar beneden, weg) en breken. In het dagelijkse taalgebruik kan afbraak slaan op sloop van gebouwen, maar ook op chemische of biologische degradatie.

In de bouw en ruimtelijke ordening verwijst afbraak naar sloopwerk: het verwijderen van gebouwen en voorzieningen zodat een locatie opnieuw kan worden ontwikkeld. Sloopwerk vereist vergunningen, veiligheidsmaatregelen en milieuzorg, waaronder asbestinventarisatie, bodemsanering en afvalscheiding.

In de wetenschap en industrie betekent afbraak de chemische of biochemische afbraak van stoffen. In de chemie zijn afbraakreacties gericht op het afbreken van moleculen tot kleinere verbindingen, vaak versneld door katalysatoren, warmte of water. In biologie en geneeskunde verwijst afbraak naar metabolisme en degradatie: moleculen worden afgebroken tot metabolieten die verder gemetaboliseerd of uitgescheiden worden. In milieukunde beschrijft afbraak hoe organische verontreinigingen in bodem en water afbreken, met als gevolg afbraakproducten waarvan de toxiciteit kan variëren.

Algemeen gebruik kan afbraak ook verwijzen naar verval of achteruitgang van systemen, instellingen of infrastructuur, zoals de afbraak van sociale voorzieningen of van ecosystemen, vaak in discussies over onderhoud en duurzaamheid.

Zie ook: degradatie, sloop, ontmanteling, afbraakproducten.