zweetklieren

Zweetklieren zijn kliertjes in de huid die zweet produceren en zo een rol spelen in de thermoregulatie en uitscheiding van bepaalde metabolische afvalstoffen. In de huid komen twee hoofdtypen voor: eccriene en apocriene zweetklieren.

Eccriene zweetklieren zijn kleine, cilindrische klieren met een verdikte, gespiraliseerde terminus die in de lederhuid ligt. Ze voeren een heldere, waterige zweet via een ductus naar de huidoppervlak. Ze komen vrijwel overal voor, met hoge dichtheid op handpalmen, voetzolen en het voorhoofd. De secretie bestaat vooral uit water en zouten en dient primair voor afkoeling via verdamping; de afgifte wordt gereguleerd door het sympathische zenuwstelsel via acetylcholine.

Apocriene zweetklieren bevinden zich vooral in oksels, liezen en rond de tepelhof (areola). Ze zijn groter dan eccriene klieren en openen zich in haarfollicles. De secretie is stroperig en rijk aan lipiden en eiwitten; de geur ontstaat bij afbraak door huidbacteriën. Hun activiteit wordt grotendeels beïnvloed door hormonen, vooral androgenen, en ze leveren geen hoofdrol in thermoregulatie.

Zweetklieren kunnen klinisch relevant zijn. Hyperhidrose is excessief zweten, terwijl anhidrose of hypohidrose afwezigheid of verminderd zweten betekent. Miliaria ontstaat door verstopte zweetkanalen en warmte, en hidradenitis suppurativa is een chronische ontsteking van apocriene zones. Zweetkliergerelateerde tumoren, zoals eccriene poromen, zijn zeldzaam. Diagnostiek kan bestaan uit tests zoals de Minor-starch test; behandeling varieert van aluminiumhoudende antiperspiranten en anticholinergica tot botoxinjecties en, bij ernstige gevallen, chirurgische opties zoals sympathectomie.