obstipatie

Obstipatie is een aandoening waarbij de stoelgang minder vaak voorkomt en/of de ontlasting hard en droog is, waardoor passeren pijnlijk of moeizaam kan zijn. Bij volwassenen wordt drie of minder stoelgangen per week als grens gehanteerd. Obstipatie kan tijdelijk (acute) of langdurig (chronisch) aanwezig zijn en gepaard gaan met een opgeblazen gevoel of buikpijn.

Oorzaken en risicofactoren zijn onder meer een vezelarm dieet, onvoldoende vochtinname en gebrek aan lichaamsbeweging. Medicijnen zoals opioïden, bepaalde antidepressiva, antacida en kaliumsupplementen kunnen obstipatie veroorzaken. Zwangeren, ouderen en mensen met onderliggende aandoeningen zoals hypothyreoïdie, diabetes of neurologische aandoeningen lopen ook risico.

Symptomen zijn zelden ontlasting, harde en pijnlijke ontlasting, buikpijn en een vol gevoel, soms misselijkheid. Complicaties kunnen aambeien of anale fissuren zijn door moeite bij het passeren van ontlasting, en in zeldzame gevallen fecale impactie waarbij ontlasting zich ophoopt in de darmen.

Diagnostiek gebeurt doorgaans op basis van anamnese en lichamelijk onderzoek, waaronder een digitaal rectaal onderzoek. Bloedonderzoek kan worden gedaan om onderliggende oorzaken uit te sluiten (bijvoorbeeld bloedarmoede of schildklierproblemen). Bij alarmtekens kan beeldvorming of endoscopie volgen.

Behandeling en preventie richten zich op leefstijl: meer vezels (ongeveer 25-30 gram per dag), voldoende vocht en regelmatige beweging. Voor kortdurende verlichting kunnen laxantia worden gebruikt (bulkvormende, osmotische of zacht stimulerende), onder toezicht van een arts. Langdurig gebruik moet worden besproken. Bij fecale impactie kan professionele verwijdering nodig zijn.

Wanneer huisarts raadplegen: bij aanhoudende obstipatie langer dan enkele weken, plotselinge veranderingen in stoelgang, bloed bij de ontlasting, ernstige buikpijn of gewichtsverlies, vooral bij ouderen, zwangeren of jonge kinderen.