bloed

Bloed is een vloeistof die door het cardiovasculaire systeem van het menselijk lichaam circuleert en een centrale rol speelt in transport, homeostase en afweer. Het transporteert zuurstof en voedingsstoffen naar weefsels, verwijdert koolstofdioxide en andere afvalstoffen, reguleert de lichaamstemperatuur en ondersteunt immunologische reacties en bloedstolling.

Bloed bestaat uit plasma en cellulaire elementen. Plasma is het vloeibare deel en bevat water, plasmaeiwitten (zoals albumine, fibrinogeen en immunoglobulinen), ionen, hormonen en opgeloste metabolieten. De cellulaire component omvat rode bloedcellen (erythrocyten), witte bloedcellen (leukocyten) en bloedplaatjes (trombocyten). Erythrocyten bevatten hemoglobine, dat zuurstof bindt in de longen en naar weefsels vervoert; koolstofdioxide wordt teruggevoerd naar de longen voor uitscheiding. Leukocyten bestrijden ziekteverwekkers en spelen een rol bij ontstekingsprocessen. Trombocyten spelen een cruciale rol bij de bloedstolling en wondgenezing doordat ze adhesie en aggregatie vertonen en samen met fibrine een stolsel vormen.

Bloedgroepen zijn onderverdeeld volgens het ABO-systeem en de Rh-factor. Antigenen op het oppervlak van de erythrocyten bepalen compatibiliteit bij transfusies; onverenigbare transfusies kunnen leiden tot ernstige reacties. Gemiddeld heeft een volwassene circa vijf liter bloed; de samenstelling en het volume kunnen variëren met leeftijd, lichaamsgewicht en gezondheid.

Bloed wordt in het rode beenmerg geproduceerd door hematopoese. Rode bloedcellen hebben een levensduur van ongeveer 120 dagen; de lever en andere organen produceren plasma-eiwitten en bestrijden infecties via immunologische afweer. Bij gezondheids- en ziektebeelden worden bloedtesten, transfusies en andere interventies toegepast om functionaliteit en compatibiliteit te waarborgen.