niersteenproblematiek

Niersteenproblematiek, ook wel urolithiasis of nefrolithiasis genoemd, verwijst naar het ontstaan en de aanwezigheid van stenen in de nieren en urinewegen. De stenen bestaan meestal uit calciumverbindingen of urinezuur. Sommige stenen blijven onopgemerkt, anderen geven plots pijnklachten en kunnen leiden tot obstructie of infectie.

Stenen ontstaan door lang opgebouwde concentraties van mineraal- en zoutsamenstellingen in urine. Risicofactoren zijn onvoldoende vochtinname, een dieet met veel zout en eiwitten, obesitas en bepaalde stofwisselingsaandoeningen. Een familiegeschiedenis verhoogt ook de kans op stenen. Bepaalde stenen reageren op specifieke behandel- en dieetrichtlijnen.

Kleine stenen kunnen zonder klachten passeren; grotere stenen veroorzaken plotselinge, intense flankpijn die kan stralen naar de lies en gepaard gaat met bloed in urine, misselijkheid en braken. Diagnostiek omvat urineonderzoek en beeldvorming, meestal een niet-contrast CT-scan of echografie. Een urineweginfectie vereist snelle behandeling.

Behandeling varieert met grootte en locatie van de steen. Pijnbestrijding en hydratatie staan centraal. Kleine stenen kunnen vanzelf passeren; grotere stenen vereisen procedures zoals ESWL (extracorporale schokgolflithotripsie) of ureterorenoscopie. In sommige situaties is een percutane nefrolithotomie nodig. Infecties vragen om onmiddellijke aanpak en mogelijk antibiotica.

Preventie richt zich op voldoende vocht en aanpassingen in dieet en leefstijl. Mogelijke adviezen zijn matige zoutinname, gematigde dierlijke eiwitten en voldoende calcium (uit voedsel, niet supplementen zonder advies), en beperking van oxalaatrijke voedingsmiddelen bij calciumoxalaatstenen. Recidief komt voor; langdurige follow-up kan nodig zijn.