stenen

Stenen zijn losse brokstukken of blokken gesteente die in de bouw en bestrating worden gebruikt. In de geologie verwijst de term steen vaak naar natuurlijk vast gesteente, terwijl de bouwpraktijk meer spreekt van stenen of blokken als werkmateriaal. Stenen variëren sterk in samenstelling, uitzicht en duurzaamheid en bepalen daarmee hun toepassingsmogelijkheden.

Gesteente wordt doorgaans onderverdeeld in drie hoofdtypes: sedimentair, igneus en metamorf. Sedimentaire gesteenten ontstaan door afzetting en lithificatie van sedimenten; voorbeelden zijn kalksteen en zandsteen. Igneuze gesteenten ontstaan bij afkoeling van magma of lava; voorbeelden zijn graniet en basalt. Metamorf gesteenten ontstaan door verandering onder hoge druk en temperatuur; voorbeelden zijn marmer en kwartsiet.

Eigenschappen zoals hardheid (Mohs-schaal), dichtheid, porositeit en slijtvastheid bepalen de geschiktheid voor verschillende toepassingen. Hardere stenen zoals graniet worden vaak gebruikt in bouwblokken en werkbladen, terwijl kalksteen en zandsteen populair zijn voor bekleding en landschapsarchitectuur. Stenen variëren ook in grootte, structuur en kleur, afhankelijk van hun oorsprong.

Stenen worden ontgonnen in steengroeven, daarna gezaagd, gebroken en soms gepolijst of bewerkt. Voor duurzaam onderhoud kunnen impregneren of het aanbrengen van beschermlagen nodig zijn, vooral bij buitengebruik en bij kalkhoudende stenen die kunnen worden aangetast door zure factoren. Regen, vocht en vervuiling kunnen na verloop van tijd schade veroorzaken zoals verkleuring, scheurvorming of verweering.

Historisch spelen stenen een centrale rol in bouwwerken, standbeelden en infrastructuur. De keuze van steen is vaak afhankelijk van lokale beschikbaarheid, traditie en esthetiek; modern onderhoud en hergebruik dragen bij aan duurzaamheid en circulariteit.