calciumverbindingen

Calciumverbindingen zijn chemische verbindingen waarin calcium als Ca2+-ion een centrale rol speelt. Calcium behoort tot de aardalkalimetalen en vormt een breed scala aan verbindingen met uiteenlopende eigenschappen en toepassingen.

Belangrijke groepen calciumverbindingen zijn oxiden en hydroxiden (CaO, Ca(OH)2), carbonaten (CaCO3), sulfaten (CaSO4), fosfaten (Ca3(PO4)2; hydroxyapatiet Ca5(PO4)3OH), en silikaten (CaSiO3, wollastoniet). Daarnaast komen nitraten (Ca(NO3)2), chloriden (CaCl2) en organische zouten zoals calciumacetaat en calciumcitraat voor.

Eigenschappen variëren: CaO is een sterke base; Ca(OH)2 is minder reactief maar basisch; CaCO3 is slecht oplosbaar en veelvoorkomend in gesteente; CaSO4 komt voor als dihydraat (gypsum). Oplosbaarheid hangt af van temperatuur en de aanwezigheid van andere ionen.

Toepassingen omvatten bouwmaterialen zoals cement en gips; landbouw (bodemneutralisatie en Ca-levering); voeding en geneeskunde (calciumcarbonaat en calciumcitraat als supplementen); en als additieven in papier, kunststof en metaalbewerking.

Calcium komt veel voor in kalksteen, gips en dolomiet. Industriële verbindingen ontstaan vaak door verbranding van CaCO3 tot CaO en daarop toevoeging van water tot Ca(OH)2; andere verbindingen worden gemaakt door neutralisatie of precipitatie uit oplossingen.

Biologisch spelen calciumverbindingen een sleutelrol: Ca2+ is essentieel voor botten en tanden (hydroxyapatiet), voor signaalprocessen in cellen en voor spierfunctie. Calciumzouten dienen ook als voedingssupplementen en hebben diverse industriële toepassingen.