epilepsie

Epilepsie is een neurologische aandoening gekenmerkt door herhaalde aanvallen die ontstaan door plotselinge, ongecontroleerde activiteit in de hersenen. Aanvallen variëren in duur, aard en gevolgen voor bewustzijn en beweging.

Oorzaken en risicofactoren: bij veel mensen is de oorzaak onbekend (idiopathische epilepsie). Andere oorzaken zijn structurele beschadiging van de hersenen door trauma, beroerte, hersentumor, infecties of ontwikkelingsstoornissen. Erfelijkheid speelt bij sommige vormen een rol. Risicofactoren zijn onder meer familiegeschiedenis, vroeg hersenletsel, chronisch alcohol- of drugsgebruik en zwangerschap-gerelateerde complicaties.

Soorten en symptomen: aanvallen kunnen focale (partiële) of gegeneraliseerde zijn. Focale aanvallen ontstaan in een hersengebied en kunnen veranderingen in gevoel, beweging, spraak of gedrag veroorzaken; bewustzijn kan bewaard blijven of verloren gaan. Gegeneraliseerde aanvallen betreffen beide hersenhelften en gaan vaak gepaard met verlies van bewustzijn en convulsies. Een aura kan voorafgaan.

Diagnose en behandeling: diagnose is meestal gebaseerd op de anamnese, neurologisch onderzoek en elektro-encefalografie (EEG); beeldvorming zoals MRI of CT-scan helpt bij het opsporen van structurele oorzaken. Behandeling richt zich op aanvalpreventie met antiepileptische medicatie (AEDs). Het doel is controle van aanvallen met zo min mogelijk bijwerkingen. Bij circa de helft tot drie kwart lukt dit met medicatie; een deel heeft medicijnen-resistente epilepsie. Daarnaast opties zoals chirurgie voor selectieve focale epilepsie, neurostimulatie (bijv. vagus-nerve-stimulatie) en dieet (ketogeen dieet, vooral bij kinderen of specifieke gevallen).

Leven met epilepsie: regelmatige medicatie, voldoende slaap, vermijden van triggers en valpreventie. Rijbevoegdheid en reizen kunnen beperkt zijn volgens lokale regels. SUDEP (plotseling en onverwacht overlijden bij epilepsie) is zeldzaam maar ernstig, met name bij onbeheerde aanvallen. De prognose varieert afhankelijk van type, oorzaak en respons op behandeling.