slaap

Slaap is een natuurlijke toestand waarin het bewustzijn en de waakzaamheid verminderen en het lichaam herstel- en geheugenprocessen doorloopt. Bij mensen bestaat de slaap uit afwisselende perioden van non-rapid eye movement (NREM) en rapid eye movement (REM) slaap, die samen een nachtelijk ritme vormen.

NREM-slaap loopt door drie fasen: N1 (overgang van waakzaamheid naar lichte slaap), N2 (lichte slaap met slaapspindels en K-complexen) en N3 (diepe, delta-slaap). REM-slaap volgt meestal na NREM en kenmerkt zich door snelle oogbewegingen, skeletspierverlamming en droomactiviteit. Een volwassene doorloopt doorgaans meerdere slaapcycli van circa 90 minuten per nacht.

Slaap ondersteunt geheugenconsolidatie, metabool herstel en immuunfunctie. Het circadiaan ritme, een biologische klok gereguleerd door de hypothalamus en gevoelig voor licht, stuurt de timing van slapen en waken. Melatonine, geproduceerd bij afname van licht, bevordert het inslapen.

Slaapstoornissen omvatten insomnia (moeilijkheden met inslapen of doorslapen), obstructieve slaapapneu (herhaalde ademstops tijdens de slaap), rustelozenarmsyndroom en narcolepsie. Parasomnieën zoals slaapwandelen komen ook voor. Leefstijl- en omgevingsfactoren zoals cafeïne, alcohol, roken, onregelmatige uren, lawaai en teveel licht kunnen slaapkwaliteit verminderen.

Slaapbehoefte verschilt met de leeftijd: zuigelingen hebben veel slaap nodig, terwijl volwassenen meestal 7-9 uur per nacht wensen. Naarmate mensen ouder worden, kan de slaap korter of onrustiger zijn, zonder noodzakelijkerwijs een opmerkelijke gezondheidsaandoening te betekenen. Het in stand houden van een consistente slaaproutine bevordert de algehele gezondheid.