ernstig

Ernstig is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord met de basisbetekenis 'serieus', 'grijpend' of 'intens'. Het drukt gewicht en soberheid uit en verwijst naar situaties, ziekten of een houding die geen grap toestaat. Het woord wordt gebruikt voor onderwerpen die zorg, aandacht of voorzichtigheid vereisen, zoals gezondheidsproblemen, veiligheidsrisico’s of beleidskwesties. Ook kan het verwijzen naar de ernst van iemands houding of toon in een gesprek.

Het woord is verwant aan het Duitse Ernst en aan het Engelse earnest, en deelt wortels in de Germaanse taalfamilie. In het moderne Nederlands onderscheidt men predicatief gebruik (ze is ernstig ziek) van attributief gebruik (een ernstig probleem, een ernstige ziekte) en kan de exacte vorm variëren afhankelijk van grammaticale regels en de samenstelling van de zin.

Ernst wordt ook als zelfstandig naamwoord gebruikt: de ernst van de zaak of de ernst van de situatie verwijst naar de mate van zwaarte of ernst die aan het onderwerp wordt toegekend. In figuurlijke zin kan ernst ook verwijzen naar een serieuze, ware houding of toewijding. Veelvoorkomende synoniemen zijn serieus, zwaar of gewicht, afhankelijk van de context en de nuance.

Voorbeelden: Het gaat om een ernstig probleem. Ze is ernstig ziek. De ernst van de situatie werd al vroeg ingezien. In informele taal kan men spreken over een serieuze of zware toon, maar 'ernstig' blijft vooral een formele of neutrale aanduiding van zwaarte.