ascorbinezuur

Ascórbinezuur, ook wel vitamine C genoemd, is een wateroplosbare voedingsstof en een sterke reducerende stof. In voeding komt het vooral voor in citrusvruchten, bessen, paprika’s en bladgroenten. De chemische formule is C6H8O6. Bij mensen is ascorbinezuur niet in staat zelf aan te maken vanwege ontbrekende enzymatische stappen, waardoor voeding een essentiële bron is.

In het menselijk lichaam dient ascorbinezuur als cofactor bij enzymen die verantwoordelijk zijn voor de hydroxylatie van collageen, wat belangrijk is voor de vorming en stabiliteit van bindweefsel, botten en kraakbeen. Daarnaast werkt het als antioxidant: het helpt bij het neutraliseren reactive oxygen species en ondersteunt de regeneratie van andere antioxidanten. Het kan reageren tot dehydroascorbinezuur en wordt via verschillende routes in het lichaam gerecycled.

Deficiëntie van ascorbinezuur leidt tot scheurbuik, met symptomen als bloedend tandvlees, vertraagde wondgenezing, gewrichtspijn en anemie. Aanbevolen dagelijkse innames variëren per land, maar voor volwassenen ligt de hoeveelheid doorgaans rond 75–90 mg per dag; hogere inname is gebruikelijk bij rokers, vanwege verhoogde oxidatieve stress. Voedingrijke bronnen leveren meestal voldoende vitamine C.

Toepassingen van ascorbinezuur omvatten ook gebruik als conserveermiddel en antioxidant in de voedingsindustrie (vaak aangeduid met E300) en als additief in cosmetica. Het wordt ook toegepast in verschillende zoutvormen, zoals ascorbaat, die soms beter oplosbaar zijn.

Historisch speelde vitamine C een cruciale rol in de bestrijding van scheurbuik, met belangrijke inzichten uit de 18e eeuw, waaronder werk dat leidde tot bredere voedingsaanbevelingen en supplementengebruik.