wateroplosbare

Wateroplosbare is een eigenschap van stoffen die in water oplossen tot een oplossing. Een stof is wateroplosbaar wanneer de moleculen of ionen worden omgeven door watermoleculen en in oplossing blijven verdeeld, waardoor een homogeen mengsel ontstaat. De oplosbaarheid hangt sterk af van intermoleculaire verhoudingen: water kan ion-dipool- en dipool-dipool-interacties vormen met oplosbare moleculen. Over het algemeen zijn ionische verbindingen en veel polaire organische stoffen wateroplosbaar, terwijl niet-polaire stoffen slecht of nauwelijks oplossen.

Factoren die oplosbaarheid bepalen zijn onder meer temperatuur, druk en samenstelling van de oplossing. Voor vaste stoffen in water neemt de oplosbaarheid meestal toe met temperatuur, terwijl de oplosbaarheid van veel gassen in water toeneemt met druk. De zuiverheid van het oplosmiddel, de aanwezigheid van andere ionen (het common ion effect) en de pH kunnen oplosbaarheid beïnvloeden, vooral voor zuren en basen. Polariteit en moleculaire structuur (bijv. grootte en vertakkingen) spelen eveneens een cruciale rol.

Oplosbaarheid wordt veelal uitgedrukt als grams stof per 100 gram water bij een specifieke temperatuur of als molariteit (mol/L). Verzadigde oplossingen geven aan hoeveel stof maximaal bij die temperatuur kan oplossen.

Voorbeelden van wateroplosbare stoffen zijn natriumchloride (NaCl), glucose en ethanol. Veel biologisch belangrijke verbindingen en farmaceutische ingrediënten zijn geselecteerd om wateroplosbaar te zijn om biologische beschikbaarheid te verbeteren. Daarentegen zijn vetten en oliën over het algemeen slecht oplosbaar in water.

Toepassingen van wateroplosbaarheid komen veel voor in de farmacie, voeding, milieu en chemische processen, waar oplosbaarheid een cruciale rol speelt bij vervoer, reactie-kinetiek en biologische beschikbaarheid.