wateroplosbaarheid

Wateroplosbaarheid is de eigenschap van een stof om op te lossen in water, zodat er een verzadigde oplossing ontstaat bij een bepaalde temperatuur. De oplosbaarheid geeft aan hoeveel stof maximaal in water kan oplossen en kan worden uitgedrukt in gram per 100 milliliter water, in molariteit (mol/L) of in andere meeteenheden.

Factoren die de wateroplosbaarheid beïnvloeden zijn onder meer de polariteit en hydrofiele of hydrofobe aard van de stof, waterstofbindingen met water en de grootte van de moleculen. Over het algemeen lossen ionische en polaire stoffen beter op dan apolaire stoffen. Ook temperatuur en druk spelen een rol: voor vaste stoffen neemt de oplosbaarheid vaak toe met temperatuur; voor veel gassen neemt de oplosbaarheid af bij stijgende temperatuur, terwijl de oplosbaarheid van gassen meestal toeneemt met toenemende druk (Henry’s wet).

Bij zouten en ionische verbindingen wordt oplosbaarheid vaak beschreven met het oplosbaarheidsproduct (Ksp), dat de evenwichtssituatie tussen opgeloste ionen en vaste zouten weergeeft. Voor moleculaire stoffen verschillen oplosbaarheidsgrenzen per stof.

Voorbeelden: natriumchloride en glucose zijn zeer goed oplosbaar in water; oliën en veel andere apolaire stoffen zijn vrijwel onoplosbaar. Gasvormige stoffen zoals kooldioxide lossen op in water en worden bij hogere temperatuur minder oplosbaar, terwijl hogere druk de oplossing bevordert.

Toepassingen en verbetering: wateroplosbaarheid bepaalt onder andere de biobeschikbaarheid van medicijnen, voedingsstoffen en het gedrag van verontreinigingen in het milieu. Oplosbaarheid kan worden verhoogd door pH-aanpassing, gebruik van co-solventen, verkleinen van deeltjes, of door vormen van zoutvarianten en kristallisatie- of dispersie-technieken.