oliën

Oliën zijn vloeibare, hydrophobe vetten die vrijwel altijd bestaan uit triglyceriden, moleculen opgebouwd uit glycerol en vetzuren. Ze komen voor in planten en dieren, maar kunnen ook uit minerale bronnen afkomstig zijn. In het dagelijks taalgebruik verwijst men vooral naar plantaardige oliën zoals olijfolie, zonnebloemolie, koolzaadolie en sojaolie, maar ook dierlijke oliën (zoals talg) en minerale oliën worden onder de noemer olie gegroepeerd. Essentiële oliën zijn vluchtige, aromatische bestanddelen die uit planten kunnen worden gewonnen.

Productie en verwerking: Oliën worden gewonnen door mechanische persing of solventextractie. Na winning kan raffinage volgen om smaak, kleur en houdbaarheid te verbeteren; bij raffinage worden doorgaans stappen zoals degumming, neutralisatie, bleaching en deodorisatie toegepast. Soms ondergaan oliën chemische modificaties zoals hydrogenering of inter-esterificatie om de kook- en opslageigenschappen te beïnvloeden.

Toepassingen: In de keuken dienen oliën als bron van vet voor koken en dressings, en leveren ze smaken en textuur. In cosmetica worden oliën gebruikt als bevochtigings- en beschermingsmiddelen voor huid en haar. In de industrie fungeren sommige oliën als smeermiddelen, brandstoffen of grondstoffen voor chemische processen. Essentiële oliën worden ingezet in aromatherapie, parfums en smaakstoffen.

Opslag en duurzaamheid: Oliën kunnen oxideren bij blootstelling aan lucht en warmte en daardoor ranzig worden. Bewaar ze koel, donker en in gesloten verpakkingen. De productie van oliën, met name palmolie en soja, heeft milieu- en maatschappelijke implicaties; certificering en verantwoorde teelt zijn belangrijke aandachtspunten.