oxideren

Oxideren is het proces waarbij een stof elektronen verliest of in oxidatiegetal toeneemt. In de moderne chemie wordt oxidatie gedefinieerd als een toename van het oxidatiegetal van een atoom, vaak veroorzaakt door verlies van elektronen of door reactie met een oxidator. Oxidatie en reductie treden altijd gelijktijdig op in redoxreacties.

Voorbeelden: ijzer roest door reactie met zuurstof en water; verbranding van koolwaterstoffen; in biochemie vindt oxidatie plaats tijdens cellulaire ademhaling: glucose wordt geoxideerd tot kooldioxide en water, met overdracht van elektronen via redoxcofactoren zoals NAD+/NADH.

Oxidatoren zijn stoffen die elektronen kunnen accepteren; veelvoorkomende oxidatoren zijn zuurstof, waterstofperoxide, kaliumpermanganaat, kaliumdichromaat, en bij biologische systemen NAD+. Reductanten zijn stoffen die elektronen leveren.

Historisch gezien werd oxidatie oorspronkelijk gedefinieerd als reactie met zuurstof. De term is afkomstig van het Latijnse oxidare. Later werd de definitie uitgebreid tot elke stijging in oxidatiegetal, ook wanneer geen zuurstof betrokken is. De concepten van oxidatie en reductie zijn sinds de 18e eeuw centraal in chemie.

Toepassingen en belang: oxidatiereacties zijn cruciaal in de industrie (oxidaties van alcoholen tot aldehyden/ketonen of tot zuren; ook in de productie van kunstmatige kleurstoffen), materiaalcorrosie zoals roest, en in biologie en milieuwetenschappen. Oxidatieprocessen kunnen gecontroleerd worden met katalysatoren, temperatuursbeheersing en oxidatorconcentraties.