oplosbare

Oplosbare is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat aangeeft dat een stof in een ander medium kan oplossen en zo een oplossing kan vormen. In chemie wordt hiermee de mate bedoeld waarin een stof (de opgeloste stof) in een oplosmiddel kan oplossen bij een bepaalde temperatuur en druk. Een stof wordt als oplosbaar beschouwd in een specifiek oplosmiddel als er aanzienlijk veel van de stof kan oplossen; als dit niet het geval is, spreekt men van slecht oplosbaar of oplosbaarheidsgrens overschreden.

Oplosbaarheid hangt af van verschillende factoren. Temperaturele veranderingen kunnen de hoeveelheid oplossen vergroten of verkleinen; sommige stoffen lossen beter op bij hogere temperaturen, anderen juist bij lagere. Het oplosmiddel bepaalt in grote mate waar en hoeveel een stof oplost; ook de aanwezigheid van andere ionen, de fosoto- of pH-waarde, en de ionsterkte kunnen de oplosbaarheid beïnvloeden. In de chemie wordt oplosbaarheid vaak uitgedrukt in een maat zoals gram per 100 milliliter oplosmiddel, molaire oplosbaarheid of via het oplosbaarheidsproduct (Ksp) voor weinig oplosbare zouten.

Praktische voorbeelden: suiker is zeer oplosbaar in water, zout ( NaCl ) ook; zand (siliciumdioxide) is praktisch niet oplosbaar in water; olie is meestal niet oplosbaar in water en vertoont beperkte mengbaarheid. De term oplosbaar wordt veel gebruikt bij formuleringen, farmacie, en milieuwetenschap om te voorspellen hoe stoffen zich in vloeistoffen zullen gedragen.