regeneratie

Regeneratie is het proces waarbij levende wezens of systemen zichzelf herstellen, vernieuwen of opnieuw vormen na schade, verbruik of veroudering. Het begrip wordt in verschillende domeinen gebruikt, van biologie en geneeskunde tot ecologie en materialenwetenschap.

In organismen kan regeneratie het herstel van verloren weefsels of hele ledematen betekenen (epimorfose), of sneller herstel met beperkte vervanging. Planaria en salamanders kunnen complexe regeneratie doen; mensen tonen beperkte regeneratie, bijvoorbeeld lever, huid, en het darmkanaal onder bepaalde omstandigheden. Wondgenezing kan ook leiden tot littekenvorming in plaats van volledig herstel.

Regeneratieve geneeskunde gebruikt stamcellen, weefseltechniek en biomaterialen om beschadigde weefsels te vervangen of te herstellen. Mogelijkheden omvatten celtherapie, groeifactoren, 3D-bioprinting en regeneratieve medicijnen. Uitdagingen zijn onder meer immuunrespons, controle van celdeling en voorkomen van littekenvorming of tumorgenese.

Regeneratie speelt ook een rol in ecosystemen en planten. Ecologisch regenereren verwijst naar herstel na verstoring zoals brand of overstroming, inclusief secundaire successie en hergroei van bos- of graslanden. Bij planten zorgt meristematische activiteit voor regeneratie van delen zoals wortels, stengels en bladeren na snoei of beschadiging.