Endometrioos

Endometrioos is een chronische aandoening waarbij weefsel dat lijkt op de bekleding van de baarmoeder (endometrium) buiten de baarmoeder groeit. Meestal bevinden deze endometrioseplaatsen zich in het bekken, zoals de eierstokken, het buikvlies, de baarmoedermond en de baarmoederhals, maar afwijkingen kunnen ook elders in het bekken voorkomen. Het aangetaste weefsel reageert op hormoonveranderingen tijdens de menstruatie, wat kan leiden tot ontsteking, littekenvorming en pijn.

Symptomen variëren per persoon. De meest voorkomende klacht is pijnlijke menstruaties (dysmenorroe) en een aanhoudende bekkenpijn. Andere veelvoorkomende verschijnselen zijn pijn tijdens of na het vrijen, pijn bij stoelgang of plassen, en onregelmatige of zware menstruaties. Het kan ook leiden tot verminderde vruchtbaarheid. Sommige vrouwen hebben weinig tot geen klachten, waardoor de aandoening bij toeval wordt ontdekt.

De oorzaken van endometrioos zijn onbekend. Verschillende theorieën bestaan, waaronder retrograde menstruatie waarbij bloed met endometriumresten terugstroomt in het bekken, genetische aanleg, immunologische factoren en hormonale of ontstekingsmechanismen. Erfelijke factoren lijken een rol te spelen.

Diagnose wordt gesteld op basis van klachten en lichamelijk onderzoek, maar meestal is aanvullend beeldvormend onderzoek of laparoscopie nodig. Een kijkoperatie met weefselonderzoek (biopt) kan de diagnose bevestigen.

Behandeling is gericht op pijnverlichting, vermindering van ontsteking en behoud van vruchtbaarheid. Mogelijke opties zijn pijnstillers (NSAID’s), hormonale behandelingen zoals combinatiepillen, progestagenen, GnRH-agonisten of -antagonisten en aromatase-remmers, en chirurgie om zichtbare endometrioseweefsel te verwijderen of te behandelen. Bij ernstige gevallen kan conservatieve chirurgie of hysterectomie overwogen worden. Endometrioos kent vaak een terugkeer van klachten en vereist langdurige, afstemmende begeleiding. De impact op kwaliteit van leven kan aanzienlijk zijn, maar symptomen en functioneren kunnen door behandeling verbeteren.