ontsteking

Ontsteking is een biologische reactie van het lichaam op weefselschade, een infectie of irritatie. De reactie dient doorgaans om beschadigd weefsel te verwijderen en te herstellen. Kenmerkende bakens zijn roodheid, warmte, zwelling, pijn en soms functieverlies. Ontsteking kan acuut optreden of chronisch worden.

Oorzaken zijn onder meer infecties door bacteriën, virussen of schimmels, maar ook traumatisch letsel, chemische irriterende stoffen en auto-immuunprocessen. Ontstekingen kunnen plaatselijk voorkomen, zoals in de huid of gewrichten, of systemisch zijn, wanneer hele organen of systemen betrokken zijn. In weefsels komen ontstekingsmediatoren vrij, zoals histamine, cytokinen en prostaglandinen, wat leidt tot cellulaire aantrekking en weefselbeschadiging.

Symptomen variëren per locatie, maar omvatten meestal pijn, zwelling en warmte bij lokaal ontstekingsgebied, met mogelijk roodheid en functieverlies. Bij grotere ontstekingen kunnen koorts, vermoeidheid en algemene malaise optreden. De diagnose berust meestal op klinisch onderzoek; aanvullend onderzoek kan bloedtesten (CRP, witte bloedcellen), beeldvorming of weefselonderzoek omvatten.

Behandeling richt zich op het behandelen van de onderliggende oorzaak en het verlichten van symptomen. Mogelijke maatregelen zijn ontstekingsremmende medicijnen (NSAID’s of paracetamol), corticosteroïden bij ernstige ontsteking, en gerichte therapie tegen infectie (antibiotica, antiviralia). Soms is immobilisatie, rust of chirurgie nodig. Chronische ontsteking vereist vaak langdurig management en mogelijk immunomodulerende medicatie.

De prognose varieert afhankelijk van oorzaak en tijdige behandeling. Acute ontstekingen kunnen volledig genezen, terwijl chronische ontstekingen kunnen leiden tot littekenvorming en functieverlies. Preventie draait om vroege behandeling van infecties, gezonde leefstijl en, waar mogelijk, vaccinaties.