zinkdeficiëntie

Zinkdeficiëntie is een toestand waarin het lichaam niet genoeg zink heeft om normale lichaamsfuncties te ondersteunen. Zink is een essentieel spoorelement dat nodig is voor honderden enzymen en biochemische processen, waaronder genezing van wonden, eiwitsynthese, DNA-replicatie en de werking van het immuunsysteem.

Oorzaken zijn ondervoeding, malabsorptie (bijv. coeliakie, inflammatoire darmziekten), verhoogde behoefte (zwangerschap, kinderleeftijd, groei) en verlies van zink door diarree of alcoholmisbruik. Zeldzame genetische aandoeningen zoals acrodermatitis enteropathica verminderen de zinkopname. Risicogroepen zijn ondervoede mensen, ouderen, vegetariërs met een lage biologische beschikbaarheid van zink, en patiënten met chronische darmziekten of langdurig gebruik van bepaalde medicatie.

Klinische kenmerken variëren met leeftijd. Bij jonge kinderen kunnen groeiachterstand en vertraagde ontwikkeling optreden, samen met irritatie, dermatitis rond mond, ogen, handen en voeten, en haaruitval. Volwassenen hebben vaak huidklachten, trage wondgenezing, smaakstoornissen en vaker infecties. Diarree en apathie kunnen voorkomen; symptomen kunnen subtiel zijn.

Diagnostiek is soms lastig. Blootliggende plasmazinkarakteristieken kunnen beïnvloed worden door ontsteking en voedselinname, en lage niveaus zijn niet altijd aanwezig. Diagnose wordt vaak gesteld op basis van klinische verschijnselen en respons op zinksuppletie; bij verdenking van een genetische aandoening kan DNA- of genetische testing worden uitgevoerd.

Behandeling bestaat uit zinksuppletie, meestal via orale preparaten, in dosering die is afgestemd op leeftijd en ernst. Verbetering van symptomen kan binnen dagen tot weken optreden; na herstel volgt meestal langdurig onderhoud. Voeding die rijk is aan zink (vlees, schaal- en schelpdieren, peulvruchten, zaden, noten) ondersteunt herstel en preventie. Langdurig hoog zinkgebruik kan kopertekort veroorzaken, dus medisch toezicht is aanbevolen.