wonden

Wonden zijn beschadigingen van de huid of van het onderhuidse weefsel door letsel of ziekte. Ze kunnen open zijn, waarbij de huid of slijmvliezen zijn doorbroken, of gesloten, waarbij er wel letsel is maar de huid intact blijft. Veelvoorkomende soorten open wonden zijn schaafwonden (oppervlakkige krasvormige beschadiging), snijwonden (langwerpige incisie), steekwonden (puncties), scheurwonden en bijtwonden. Wonden worden ook wel onderscheiden naar diepte en besmettingsrisico (schone vs. geïnfecteerde wonden).

Eerste hulp en nazorg

Bij een wond is het doel zo snel mogelijk bloeding onder controle te krijgen en besmetting te voorkomen. Druk uit oefenen op de wond met een schoon gaasje totdat het bloed stopt. Kijk of de wond diep is of veel bloedt; bij ernstige of plotseling hevige bloeding bel direct hulpdiensten. Spoel oppervlakkige wonden voorzichtig met schoon stromend water en verwijder geen ingedrongen voorwerpen. Reinig rondom de wond met milde zeep, maar vermijd agressieve wrijvingen of het verwijderen van vuil diep in de wond. Dek de wond af met een steriel gaasje of een schone, niet-klevende wondpleister en/behandel met een schone bandage. Houd de wond droog en vervang de bandage regelmatig.

Wanneer medische hulp nodig is

Zoek medische hulp bij: diepe wonden, grote of diepe scheuren, steriele tepuncties, bij dieren- of mensenbeten, tekenen van infectie (roodheid, zwelling, pus, toenemende pijn, koorts), of als het lastiger wordt om te genezen. Een tetanusprik kan nodig zijn als de vaccinatieachterstand niet up-to-date is.

Genezing en complicaties

Wonden genezen in fasen: hemostase, ontsteking, proliferatie en remodelering. Complicaties zijn infectie, ernstige littekening of ontsteking. Goede hygiëne en tijdige behandeling bevorderen een vlot herstel.

Preventie

Bescherm wonden tegen besmetting door handschoenen, beschermend schoeisel en passende kleding te dragen bij risicovolle activiteiten. Houd injecties- en tetanusvaccinaties up-to-date en reinig open wonden adequaat na letsel.