vaccinatieachterstand

Vaccinatieachterstand is een term die verwijst naar een vertraging of achterblijven in het ontvangen van vaccins ten opzichte van de aanbevolen vaccinatieschema’s. Het kan betrekking hebben op individuele kinderen die hun vaccinaties niet op tijd krijgen, maar ook op een populationeel niveau waarbij een deel van de bevolking later of helemaal niet gevaccineerd is. Een achterstand kan leiden tot langere perioden waarin mensen vatbaar blijven voor ziekten en kan de kans op uitbraken vergroten als immuniteit afneemt.

Oorzaken van een vaccinatieachterstand zijn onder meer beperkte toegang tot zorg (bijvoorbeeld vervoerproblemen of inflexible werktijden), sociaaleconomische barrières, gebrek aan of verkeerde informatie, zorgen over bijwerkingen of misinformatie, en logistieke of administratieve vertragingen in registraties en herinneringen. Ook maatschappelijke factoren zoals vaccinatie-acceptatie spelen een rol.

Gevolgen van een achterstand kunnen zijn: verminderde groepsimmuniteit, hogere besmettingsrisico’s voor individuen en jonge kinderen, en een grotere kans op uitbraken van vaccine-preventable ziekten. Vooral kwetsbare groepen kunnen hierdoor extra risico lopen.

Monitoring en aanpak vinden vaak plaats via vaccinatie-registraties en meting van tijdigheid: het aandeel kinderen dat op de juiste termijn is gevaccineerd. Het inventariseren van achterstanden helpt om doelgroepen te identificeren en gerichte interventies te plannen, zoals herinnerings- en terugroepacties, flexibelere spreekuren, mobiele klinieken en school- of opvangprogramma’s.

In veel landen, waaronder Nederland, wordt de term vaak gebruikt binnen het Rijksvaccinatieprogramma en bij publieke gezondheidsmaatregelen om achterstanden in te halen door catch-up campagnes en gerichte ondersteuning aan families.