scheuren

Scheuren verwijst naar scheuren of breuken in materialen en naar het proces van scheuren. Als zelfstandig naamwoord betekent het een opening of barst in materialen zoals beton, metselwerk, hout of metaal. Als werkwoord betekent scheuren het afscheuren of barsten veroorzaken. De term komt in tal van domeinen voor, waaronder bouwen, geologie en onderhoud.

Oorzaken zijn divers: spanningen door belasting of beweging, temperatuur- en vochtverschillen, krimp van materialen tijdens uitdroging of uitharding, veroudering en chemische aantasting. In de bouw spelen zetting, krimp en schommelingen in vocht en temperatuur vaak een rol, terwijl in geologie scheuren ontstaan door tektonische bewegingen en verwering.

Typen scheuren variëren per materiaal: in beton komen vaak plastic scheuren tijdens de vroege verharding en droogkrimp voor; zettingsscheuren ontstaan door ongelijkmatige beweging van de ondergrond. In hout noemen we soms checking of scheuren die door seizoenwisselingen ontstaan; in metaal kunnen scheuren door vermoeiing of corrosie optreden. In geologie zijn scheuren fissuren of scheuren in rotslagen, ontstaan door tectonische druk of laterale beweging.

Diagnose en herstel: scheuren worden meestal visueel geïnspecteerd en soms aangevuld met niet-destructieve testen zoals ultrasone meting, radiografie of infraroodthermografie om de diepte en verbreiding te beoordelen. Kleine, niet-structurele scheuren kunnen worden afgedicht met geschikte kit of sealant; structurele scheuren vereisen professionele reparaties zoals injectie met epoxy of polymeer, reparatie van draagkracht of vervanging. Preventie omvat juist ontwerp, ruimte voor beweging (dilatatievoegen), waterafvoer en regelmatig onderhoud.