preparaten

Een preparaat (meervoud preparaten) is een materiaal dat speciaal is voorbereid voor microscopisch onderzoek of analyse. In laboratoria en onderwijsinstellingen worden preparaten vaak als glasplaatjes met dunne weefsel- of celcultuursecties aangeboden, maar ook als voorbereide monsters van anatomische of microbiologische oorsprong. Het doel is om de structuur en kenmerken van het materiaal helder zichtbaar te maken voor evaluatie.

Er bestaan verschillende soorten preparaten. Histologische preparaten zijn dunne weefselsecties op glas, meestal op embedment van paraffine of hars, geschikt voor lichte of fluorescentie-microscopie. Cytologische preparaten bestaan uit individuele cellen of klompjes cellen, bijvoorbeeld uitstrijkjes, en worden vaak snel beoordeeld op celtype en afwijkingen. Anatomische preparaten zijn gemoduleerde, vaak grotere stukken of modellen die voor onderwijs en referentie dienen. Microbiologische preparaten omvatten gekleurde cellen of organismen die onder de microscoop te herkennen zijn. Er is een onderscheid tussen permanente preparaten, die lange tijd bewaard blijven, en tijdelijke preparaten die sneller verdwijnen.

De voorbereiding van een preparaat omvat doorgaans fixatie om cellulaire structuren te stabiliseren, dehydratie en klaring, embedding in paraffin of hars, en vervolgens sectieeren met een microtoom om dunne plakjes te maken. De plakjes worden op glazen objectglaasjes geplaatst en gekleurd met verschillende kleuringen om contrasten te benadrukken (bijv. hematoxyline/eosin, speciale stainingsmethoden). Voor microbiologische preparaten kunnen aanvullende technieken zoals Gram- of acidobestendige kleuringen worden toegepast.

Toepassingen van preparaten zijn onder meer klinische diagnostiek in patologie, wetenschappelijk onderzoek, en onderwijs. Ze fungeren ook als educatieve leerobjecten in ziekenhuizen, universiteiten en musea. Het beheer van preparaten vereist nauwkeurige labeling, opslag volgens kwaliteitsnormen, en, bij menselijke materialen, ethische goedkeuring en anonimisering, evenals zorgvuldig afvalbeheer en lange-termijn behoud.