afvalbeheer

Afvalbeheer is het geheel van activiteiten gericht op de verwerking van afval en verontreinigde materialen om milieubelasting te verminderen en de volksgezondheid te beschermen. Het omvat het voorkomen van afvalproductie, het verzamelen en transporteren van afval, sorteren en bewerken, en uiteindelijk verwijderen of waardevernietiging van materialen. Het doel is efficiënte middelenbenutting en een overgang naar een circulaire economie.

De kern van afvalbeheer is de afvalhiërarchie, die prioriteit geeft aan preventie en hergebruik boven recycling, energiewinning en verwerking als laatste optie. Uitgangspunten zijn onder meer voorkomen van afval, hergebruik van producten en materialen, recycling van materialen, opwekking van energie uit afval en veilige verwijdering wanneer hergebruik niet mogelijk is. Een belangrijke rol is weggelegd voor sorteren aan huis, bronafscheiding en efficiënt transport van ingezamelde stromen.

In de praktijk omvat afvalbeheer inzameling, sortering en verschillende behandelingsprocessen. Mechanische en biologische afvalbehandeling, compostering en anaerobe vergisting worden ingezet om organische stoffen te verwerken. Verbranding met energiewinning kan reststoffen verminderen en energie leveren. Storten is in veel systemen een laatste optie en sterk gereguleerd vanwege milieubelasting. Voor specifieke stromen bestaan aparte routes, zoals recyclage van metalen en kunststof, of beheer van gevaarlijk afval.

Beleid en toezicht op afvalbeheer worden ontwikkeld door overheden en toezichthouders, vaak met kaders op Europees en nationaal niveau. Richtlijnen zoals de Europese afval Framework Directive vormen de basis, aangevuld met nationale regelgeving. Produceren-verantwoordelijkheid en stedelijke uitvoeringsorganisaties spelen een rol in de uitvoering, financiering en monitoring.

Toepassingsgebied omvat huishoudelijk en bedrijfsafval, bouw- en sloopafval, elektronisch afval en andere gevaarlijke of bijzondere stromen. Initiatieven richten zich op bronscheiding, efficiënte inzameling en recycling, met aandacht voor milieubewuste verwerkingsketens en transparante verantwoording.