verantwoording

Verantwoording is het proces en de verplichting om uitleg te geven en beslissingen, handelen en het gebruik van middelen te rechtvaardigen aan degenen die daarvan geraakt worden of aan de autoriteiten die toezicht houden. Het begrip is nauw verbonden met transparantie, verantwoording afleggen en legitimiteit van beleid en bestuur. Verantwoording impliceert zowel verantwoordelijkheid dragen als uitleg geven over de grenzen en motieven van het handelen.

In den brede komen verschillende actoren en contexten voor. Bij overheden en publieke instellingen ligt de verantwoording vaak aan parlementsleden, burgers en toezichthouders. In het bedrijfsleven is verantwoording gericht aan aandeelhouders, investeerders, klanten en regulatoren. Ook non-profitorganisaties leggen verantwoording af aan donoren en leden. Doel is doorgaans inzicht geven in doelstellingen, uitgevoerde activiteiten, behaalde resultaten en naleving van regels en afspraken.

Mechanismen van verantwoording zijn onder meer jaarverslagen, beleids- of programmapublicaties, begrotingen en financiële rapportages, evaluaties en prestatie-indicatoren. Zowel interne controles als externe audits en inspecties kunnen deel uitmaken van het toezicht. Governance-kaders beschrijven vaak hoe verantwoording wordt ingericht, inclusief rollen, verantwoordelijkheden en governance-mechanismen.

Veelvoorkomende soorten verantwoording zijn beleidsverantwoording, financiële verantwoording en prestatieverantwoording. Uitdagingen betreffen meetbaar maken van resultaten, tijdsvertragingen tussen handelen en effecten, en het waarborgen van volledigheid en integriteit, terwijl verantwoording bijdraagt aan vertrouwen, legitimiteit en leerprocessen binnen organisaties.