bijzondere

Bijzondere is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat betekent: speciaal, buitengewoon of merkwaardig. Het duidt aan dat iets afwijkt van wat gewoonlijk is en kan een positieve, neutrale of soms negatieve toon hebben, afhankelijk van de context. In formele of neutrale taal verwijst het vaak naar iets dat extra aandacht verdient, zoals “de bijzondere omstandigheden” of “een bijzondere gebeurtenis.” In informele taal kan het ook betekenen dat iets afwijkend of eigenaardig is, zoals in “een bijzondere gewoonte.”

Het woord wordt doorgaans attributief gebruikt voor een zelfstandig naamwoord. Wanneer het met een bepaald lidwoord of in het meervoud staat, krijgt het meestal een -e eind: “de bijzondere dag”, “de bijzondere verhalen”, “twee bijzondere gevallen.” In predicatieve positie blijft de vorm vaker zonder extra -e, bijvoorbeeld: “Dit is bijzonder.”

Synoniemen en nuanceverschillen bestaan met woorden als speciaal, merkwaardig, uitzonderlijk en apart. “Speciaal” legt vaak nadruk op doelgerichtheid of ontwerp, terwijl “bijzonder” vaker wijst op opmerkelijkheid of onderscheidend vermogen. Veelvoorkomende combinaties zijn onder meer “bijzondere omstandigheden,” “bijzondere talenten,” en “bijzondere zorg.”

Zie ook: bijzonderheden, bijzonders, uitzonderlijk.