geheugenlacunes

Geheugenlacunes zijn lacunes in het geheugen waarbij een persoon bepaalde gebeurtenissen, feiten of vaardigheden niet kan oproepen of niet kan reconstrueren. Ze kunnen tijdelijk of persistent zijn en variëren in ernst. In alledaagse omgangstaal spreken mensen soms van vergeetachtigheid, maar geheugenlacunes worden klinisch relevant wanneer ze het dagelijks functioneren ernstig beïnvloeden of een patroon vertonen dat duidt op een geheugenstoornis.

Er bestaan verschillende vormen van geheugenlacunes. Retrograde amnesie verwijst naar het verlies van herinneringen aan gebeurtenissen uit het verleden, terwijl anterograde amnesie het onvermogen beschrijft om nieuwe informatie vast te leggen na een ongeval of ziekte. Retrieval-fouten treden op wanneer informatie wel in het geheugen aanwezig is maar niet opgeroepen kan worden. Sommige lacunes ontstaan door dissociatieve processen of als gevolg van delirium, slaapdeprivatie of stress.

Oorzaken van geheugenlacunes zijn gevarieerd. Veroudering en normale vergeetachtigheid spelen een rol, maar ook medicatie, alcohol- of drugsgebruik, hoofdletsel, neurodegeneratieve ziekten (zoals Alzheimer- of Lewy-body dementie), vasculaire aandoeningen, stofwisselingsstoornissen (bijv. hypothyïdie, hypo- of hyperglykemie), infecties en psychiatrische aandoeningen kunnen geheugenlacunes veroorzaken. Soms blijven lacunes onduidelijk tot uitgebreide evaluatie plaatsvindt.

Diagnose vereist een klinisch gesprek, cognitieve screening (zoals de Montreal Cognitive Assessment) en mogelijk neuropsychologisch onderzoek, beeldvorming (MRI of CT) om structuurproblemen uit te sluiten. Behandeling is afhankelijk van de oorzaak en kan bestaan uit behandeling van onderliggende aandoeningen, cognitieve revalidatie, geheugenhulpmiddelen, leefstijlaanpassingen (regelmaat, slaap, fysieke activiteit) en, indien aangewezen, medicatie gericht op de oorzakelijke aandoening.

Onderlinge differentiatie met normale ouderwording is cruciaal; geheugenlacunes kunnen menselijk voorkomen, maar een plotse, toenemende of progressieve achteruitgang vereist professionele evaluatie.