Veroudering

Veroudering, in het bijzonder bij mensen, is het proces waarbij organismen geleidelijk ouder worden. Het omvat veranderingen op moleculair, cellulair en orgaanniveau die uiteindelijk leiden tot verslechtering van de functie, verhoogde kans op ziekte en een veranderde levensverwachting. Veroudering is zowel een normaal biologisch fenomeen als een risicofactor voor tal van leeftijdsgebonden aandoeningen. Het tempo en de kenmerken variëren sterk tussen individuen en door omgevingsinvloeden.

Op moleculair en celniveau treden meerdere processen op die samen veroudering vormen. Bij veel weefsels verloopt telomeerverkorting, DNA-schade en epigenetische veranderingen. Mitochondriale disfunctie, inflammaging (langdurige laaggradige ontsteking) en de accumulatie van senescente cellen dragen bij aan verzwakte weefsels en beschadigd functioneren.

Veroudering kent verschillende klinische verschijnselen. Primair (of intrinsieke) veroudering beschrijft leeftijdsgerelateerde achteruitgang zonder specifieke ziekte, terwijl secundaire veroudering het gevolg is van omgevingsfactoren of ziekten. Kenmerken kunnen onder meer spiermassa afname (sarcopenie), botdichtheid afname (osteoporose), zintuigelijke achteruitgang en een toenemende kwetsbaarheid zijn. De frequentie en ernst variëren tussen personen.

Veroudering verhoogt het risico op veel chronische aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten, diabetes type 2, neurodegeneratieve ziekten en kanker. Deze aandoeningen beïnvloeden elkaars verloop en dragen bij aan toename van zorglast en vergrijzing van de bevolking.

Beïnvloeding van het verouderingsproces gebeurt via levensstijl en zorg. Een gezonde voeding, regelmatige fysieke activiteit, voldoende slaap en niet roken dragen bij aan een betere functionele reserve. Medische richtlijnen richten zich op preventie, vroege opsporing en gerichte behandeling van leeftijdsgebonden aandoeningen, terwijl beleid en zorgsystemen inspelen op demografische ontwikkelingen.