tarwe

Tarwe is een van de belangrijkste voedselgewassen ter wereld en behoort tot de grasfamilie. Het omvat verschillende soorten binnen het geslacht Triticum; de belangrijkste voor menselijke consumptie zijn tarwe (Triticum aestivum) en durumtarwe (T. durum). Broodtarwe is hexaploïd (AABBDD) en wordt vooral gebruikt voor brood en bakkerijproducten, terwijl durumtarwe tetraploïd (AABB) wordt gebruikt voor pasta vanwege het hoog eiwitgehalte en de taaie glutenstructuur.

Teelt en productie: Tarwe groeit in gematigde klimaten en kan als herfst- of voorjaarsteelt worden geteeld. Het vereist zon, matige temperaturen en een goed doorlatende, bemeste bodem. Zaai- en oogstdatas variëren per regio. Wereldwijd zijn Rusland, de Verenigde Staten, Canada, Frankrijk, Duitsland, China en India belangrijke producenten. Ziekten en plagen, zoals roest en andere schimmelziekten, kunnen de opbrengst beïnvloeden, terwijl gewasbescherming en veredeling de opbrengst en kwaliteit verhogen.

Verwerking en gebruik: Tarwe wordt gemalen tot meel. Geraffineerde bloem bevat minder vezels dan volkoren meel. Gluten in tarwe zorgen voor rek en structuur in deeg, wat essentieel is voor brood en gebak; durumtarwe levert pasta met een stevige structuur. Tarwe wordt ook gebruikt voor ontbijtgranen en voor sommige biobrandstoffen.

Voeding en gezondheid: Tarwe levert koolhydraten, eiwitten, vezels, vitamines en mineralen. Volkoren tarwe biedt meer voedingsstoffen dan geraffineerde meelproducten. Gluten kan bij sommige mensen coeliakie of glutensensitiviteit veroorzaken; er bestaan glutenvrije alternatieven.

Geschiedenis en betekenis: Tarwe werd vermoedelijk ongeveer 9.000–10.000 jaar geleden gedomesticeerd in de Fertile Crescent en verspreidde zich daarna over Europa en andere continenten. Het speelde een sleutelrol in de agrarische revolutie en de ontwikkeling van beschavingen. Tegenwoordig vormt tarwe een van de grootste gewassen ter wereld, met talloze variëteiten en regionale specialisaties.