geleden

Geleden is een Nederlands woord met twee hoofdbetekenissen. Het is het voltooid deelwoord van het werkwoord lijden (to suffer). In deze betekenis komt het voor in voltooide tijden met hebben: bijvoorbeeld "Zij heeft geleden" en "De reizigers hebben veel geleden onder de droogte." Het participiële gebruik wordt gebruikt om een handeling in het verleden aan te geven.

Daarnaast dient geleden als bijwoord met de betekenis 'vroeger' of 'ago', gebruikt na een tijdsaanduiding. Voorbeelden zijn "drie dagen geleden," "tien jaar geleden" en "nog maar een uur geleden." In deze gevallen blijft de vorm onveranderd en volgt het direct op de tijdsaanduiding.

Gebruik en nuance: de twee betekenissen zijn duidelijk onderscheiden. De participiale betekenis betrekt het woord bij de werkwoordstijden; de adverbiale betekenis geeft een verwijzing naar het verleden aan. In veel contexten kunnen woorden als afgelopen of verleden vergelijkbare tijdsaanduidingen geven: "afgelopen week," "verleden maand."

Etymologie: geleden is afkomstig van het voltooid deelwoord van lijden; de adverbiale betekenis 'ago' is een moderne uitbreiding van het gebruik.

Voorbeelden: "Zij heeft geleden." "Tien jaar geleden begon hij met reizen." "Drie dagen geleden kwam het nieuws."