schimmelziekten

Schimmelziekten zijn ziekten veroorzaakt door schimmels (fungi). Ze komen voor bij mensen, dieren en planten. Schimmelsporen kunnen via de ademhaling, direct contact of besmet voedsel het lichaam binnendringen; onder vochtige, warme omstandigheden kunnen sommige schimmels zich tot ziekteverwekkers ontwikkelen.

Bij mensen onderscheiden artsen vaak oppervlakkige huid- en nagelschimmelziekten, orale en vaginale candidiasis, subcutane schimmelinfecties en invasieve (systemische) mykosen, vooral bij personen met immunosuppressie of andere aandoeningen die de weerstand verzwakken.

Belangrijke ziekteverwekkers zijn dermatophyten (Trichophyton, Microsporum, Epidermophyton) voor huid- en nagelproblemen; Candida albicans voor mucocutane candidiasis; Aspergillus fumigatus en Cryptococcus voor long- en invasieve infecties; Histoplasma en Blastomyces voor systemische mykosen. Bij planten kunnen schimmels leiden tot ziekten zoals meeldauw, bruinrot en andere aangetaste gewassen; diagnose en bestrijding variëren per plantensoort en pathogeen.

Diagnose gebeurt op basis van klinische bevindingen, microscopische inspectie van schimmelmateriaal, kweek en moleculaire tests zoals PCR. Bij invasieve infecties zijn aanvullende beeldvorming en weefselonderzoek vaak nodig.

Behandeling hangt af van het type infectie. Oppervlakkige huid- en nagelschimmelziekten worden meestal behandeld met lokale antischimmelmiddelen (azolen zoals clotrimazol of miconazol, of allylaminen zoals terbinafine). Systemische mykosen vereisen orale of intraveneuze antifungals (fluconazol, itraconazol, voriconazol, echinocandines, amfotericine B) afhankelijk van de soort en lokalisatie. Plantenziekten worden doorgaans bestreden met fungiciden en agronomische maatregelen.

Preventie richt zich op droge, schone omstandigheden, goede hygiëne en tijdige behandeling van infecties; in risicogroepen zoals personen met immunosuppressie zijn extra monitoring en preventieve maatregelen vaak aangewezen.