Ongewoon

Ongewoon is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat 'ongewoon', 'uitzonderlijk' of 'niet gewoon' betekent. Het beschrijft iets dat afwijkt van wat als normaal of gebruikelijk wordt beschouwd, zoals een ongebruikelijk voorval, een ongewoon uiterlijk of ongewoon gedrag.

Het woord is samengesteld uit onge- (ontkenning) en gewoon (gewoon, gebruikelijk). De combinatie geeft daarmee letterlijk 'niet gewoon' of 'niet alledaags'. De term is geworteld in het Nederlands en wordt sinds de Middeleeuwen in verschillende vormen aangetroffen; het blijft een courant woord in hedendaagse taal.

In gebruik kan ongewoon zowel neutraal als licht positief klinken, afhankelijk van de context. Het kan wijzen op feitelijke afwijking zonder waardeoordeel, maar ook een indruk van bijzonderheid of opvallendheid oproepen. Voor sterkere connotaties wordt vaker buitengewoon gebruikt, terwijl ongebruikelijk een neutralere kans aanduidt. Adverbiaal is vaak 'ongewoon', terwijl 'ongewoonlijk' ook voorkomt als vorm om een handeling op een ongebruikelijke manier aan te geven.

Verwant aan ongewoon zijn onder meer ongebruikelijk en buitengewoon; het antoniem is gewoon. Enkele voorbeeldzinnen illustreren het gebruik: 'Het was ongewoon warm voor die tijd', 'Hij droeg een ongewoon ontwerp', en 'Dat verschafte een ongewoon gezichtspunt'. In vakjargon of literaire prose kan de keuze tussen deze woorden de mate van afwijking of bewondering benadrukken.