waardeoordeel

Een waardeoordeel is een normatieve uitspraak over de waarde of wenselijkheid van iets. Het geeft aan wat men goedkeurt, prefereert of nastreeft, in tegenstelling tot een louter feitelijke beschrijving van wat gebeurt of hoe iets in elkaar zit. Een waardeoordeel drukt een beoordeling uit die gebaseerd is op normen, belangen en persoonlijke of maatschappelijke voorkeuren.

Waardeoordelen kunnen verschillende dimensies hebben, zoals ethisch-moraal, esthetisch, economisch of praktisch. Voorbeelden zijn uitspraken als: “Deze wet is rechtvaardig”, “Deze film is mooi” of “Dit voorstel is effectief”. Ze ontstaan uit een samenspel van persoonlijke voorkeur, maatschappelijke normen en culturele context; daarom kunnen mensen over hetzelfde onderwerp verschillende waardeoordelen geven.

Om een waardeoordeel te rechtvaardigen, wordt vaak verwezen naar criteria of standaarden zoals welzijn, rechtvaardigheid, efficiëntie of consistentie met gedeelde waarden. In discussies is het daarom nuttig om expliciet de gebruikte criteria te benoemen. Waardeoordelen kunnen leiden tot conflicten wanneer waarden en normen uiteenlopen, en ze roepen vragen op over objectiviteit, bias en relativisme.

In de praktijk spelen waardeoordelen een belangrijke rol in journalistiek, politiek, beleid en rechtspraak, waar men beleid en keuzes beoordeelt, afweegt en onderbouwt. Ze vormen een fundament voor normative verantwoording en besluitvorming, maar vereisen vaak duidelijke criteria om discussie constructief te houden.

Zie ook: axiologie, normatieve uitspraken, descriptieve vs prescriptieve uitspraken.