waarden

Waarden zijn principes of overtuigingen die mensen of samenlevingen als belangrijk en wenselijk beschouwen. Ze geven richting aan wat men als goed, nastrevenswaardig of waardevol beschouwt en vormen zo de basis voor keuzes, gedrag en beleidsvorming. In de sociale wetenschappen worden waarden vaak onderscheiden van normen: waarden geven wat men nastreeft, normen beschrijven welke gedragingen als acceptabel gelden om die waarden te realiseren.

Typen waarden: terminale waarden zijn einddoelen die men nastreeft, zoals vrijheid, gelijkheid, veiligheid of welzijn. Instrumentele waarden zijn middelen die men inzet om die einddoelen te bereiken, zoals eerlijkheid, verantwoordelijkheid en loyaliteit. Waarden kunnen gedeeld zijn binnen een gemeenschap of samenleving, maar ook individueel verschillen.

Waarden beïnvloeden instituties, onderwijs, bedrijfsleven en politiek. Een waardenstelsel of bedrijfswaarden helpen een groep te binden aan gedeelde idealen en doelen. Waarden veranderen in de loop der tijd door maatschappelijke ontwikkelingen, technologische vooruitgang en debat.

In wiskunde en informatica wordt ook gesproken over waarde als de numerieke inhoud van een variabele, functie of uitdrukking: de waarde van x is 5 als x gelijk is aan 5. In het dagelijkse taalgebruik kan waarde ook verwijzen naar prijs of economische waarde, bijvoorbeeld de waarde van een huis of de wisselkoerswaarde.

Zie ook: morele waarden, waarden en normen, waardenstelsel.