eerlijkheid

Eerlijkheid is de eigenschap van waarheidsgetrouw handelen en spreken, met aandacht voor integriteit. Het begrip verwijst naar het nauw weergeven van feiten, het afwegen van intenties en consequent handelen volgens gedeelde normen. De term komt uit het Nederlands eer, verwijzend naar reputatie, en -lijk, waardoor het een eigenschap aanduidt.

In de ethiek wordt eerlijkheid vaak gezien als een deugd en als voorwaarde voor vertrouwen in relaties en instituties. Maatschappelijke normen bepalen wat als eerlijk wordt beschouwd, maar definities verschillen tussen culturen en situaties. Eerlijkheid omvat zowel waarheidsgetrouwheid als transparantie over overtuigingen, belangen en beperkingen.

Toepassingen zien we in het dagelijks leven, in werk en in publiek bestuur. Voorbeelden zijn het juist weergeven van informatie aan anderen, het vermijden van misleiding en het naleven van afspraken. Transparantie, geloofwaardigheid en verantwoordelijkheid dragen bij aan vertrouwen en reputatie.

Eerlijkheid kent ook grenzen: volledige openheid kan privacy, veiligheid of loyaliteit schaden. In sommige situaties is tact of wettelijk verplichte geheimhouding noodzakelijk. Bij uitzonderingen als whistleblowing kan eerlijk handelen een maatschappelijke bescherming dienen, zelfs als het negatieve gevolgen heeft voor een persoon.

Samengevat is eerlijkheid een contextafhankelijk ideaal dat betrouwbaarheid en consistente positie in vragen van waarheid en integriteit uitdrukt.