wenselijkheid

Wenselijkheid is een Nederlands concept dat verwijst naar de evaluatieve eigenschap van iets als wenselijk, desirable of preferable in een gegeven context. Het woord wordt gebruikt om aan te geven dat een handeling, beleid, uitkomst of toestand als aantrekkelijk, passend of bevorderlijk wordt beschouwd vanuit bepaalde waarden of doelen. Wenselijkheid is daarmee een normatieve term: wat wenselijk is, hangt af van wat men belangrijk vindt.

Etymologisch komt wenselijkheid van wenselijk, afgeleid van wens (verlangen, voorkeur) met het achtervoegsel -lijk. In het Nederlands wordt wenselijkheid vaak gebruikt in combinatie met andere criteria zoals doelmatigheid, rechtvaardigheid, haalbaarheid of efficiëntie, om een compleet oordeel over beleid of handelen te geven. Een oordeel over wenselijkheid is meestal contextafhankelijk en kan verschillen tussen groepen, culturen en tijdstippen.

In ethiek en beleidsanalyse fungeert wenselijkheid als een beoordeling van de waarde of bruikbaarheid van een uitkomst. Het speelt een rol bij morele afwegingen, maatschappelijke doelen en collectieve besluitvorming. Wat wenselijk is, kan voortkomen uit concepten zoals welvaart, welzijn, rechten, autonomie of gerechtigheid, maar kan ook worden beïnvloed door praktische overwegingen en tegenstrijdige belangen. Daarom is wenselijkheid vaak een debatpunt en niet altijd objectief vast te stellen.

Methoden om wenselijkheid te evalueren variëren. In beleidsonderzoek wordt vaak gesproken over de wenselijkheid van maatregelen en kan dit worden vergeleken met criteria als effectiviteit, rechtvaardigheid en acceptatie. In filosofie kan wenselijkheid worden onderzocht als onderdeel van theorieën over waarde, goedleven en morele rationaliteit, zonder dat er één universele maatstaf bestaat.