illustreren

Illustreren betekent het maken van beelden die tekst ondersteunen of verduidelijken. Het woord kan ook verwijzen naar het verbeelden van een idee of concept met afbeeldingen. In de praktijk gaat illustreren meestal over illustraties bij boeken, tijdschriften, educatief materiaal en digitale media, maar illustratie komt ook voor in reclame, mode en wetenschappelijke publicaties. Een illustratie kan informatief zijn, esthetisch, of beide, en varieert in stijl van realistisch tot karikaturaal.

Het werkwoord is afgeleid van het Latijn illustrare ('verduidelijken, verlichten'), via de Franse vorm illustrer en uiteindelijk via het Nederlands. In het werkwoord kan illustreren zowel het creëren van afbeeldingen betekenen als het verduidelijken van een tekst of argument.

Historisch gezien ontstond illustreren met illuminaties in middeleeuwse manuscripten, daarna kwamen blok- en houtgravures, lithografie en drukwerk. In de 19e en 20e eeuw ontwikkelden zich uiteenlopende stijlen voor kranten, magazines en boeken, en met de opkomst van digitale technologieën zijn vector- en rasterillustraties gemeengoed geworden.

Technieken en media variëren van traditioneel tot digitaal. Traditioneel materiaal omvat potlood, inkt, aquarel en gouache, plus grafiektechnieken zoals houtblok en lino. Digitaal illustreren gebeurt met software en hardware waarmee vector- en rasterafbeeldingen worden gemaakt, bijvoorbeeld illustratie-apps en beeldbewerkingsprogramma’s. Styles variëren van realistisch en fotorealistisch tot cartoon, vector en concept art.

Het illustratieproces kent doorgaans een briefing, verkenning en schetsen, waarna definitieve lijnwerk en kleur worden toegevoegd en het werk wordt afgewerkt en geëxporteerd voor publicatie of print. Illustreren is daarmee een belangrijke discipline in beeldtaal en communicatie.