grafiektechnieken

Grafiektechnieken is een verzamelnaam voor printprocessen waarmee afbeeldingen op papier worden afgedrukt vanuit een matrix. Hiermee kunnen meerdere exemplaren ontstaan, waardoor kunstwerken in serie bestaan. De belangrijkste groepen zijn reliefdruk, intaglio, planografie en zeefdruk; daarnaast bestaan experimentele vormen zoals monotype.

Reliefdruk omvat houtsnede en linoleolesnede. De verheven delen nemen inkt op en drukken deze af op het papier, wat resulteert in duidelijke contouren en hoog contrast. Historisch werd reliefdruk veel gebruikt in illustraties, boekenkunst en affiches.

Intaglio omvat ets-, gravure-, aquatint- en mezzotinttechnieken. Inkt blijft in de inkepingen van de matrix en wordt bij afdrukken op papier geperst. Dit levert fijne lijnen en subtiele tonaliteit, maar vereist meer controle en voorbereiding dan reliefdruk.

Planografie omvat lithografie. Een vlakke plaat wordt bewerkt met olieachtige materialen; water en olie blijven gescheiden, zodat inkt alleen op getekende delen blijft. Inkt wordt vervolgens op papier overgebracht. Lithografie staat bekend om zijn variëteit aan lijnen en tonaliteiten.

Zeefdruk, ook wel serigrafie genoemd, werkt met een geweven zeef en een stencil of foto-voorstelling. Inkt wordt door het zeefnetwerk op het papier gedrukt, waardoor felle kleuren en grote vlakke vlakken ontstaan. Zeefdruk is veel toegepast in kunst, posters en commercieel drukwerk.