opkomst

Opkomst is een Nederlands zelfstandig naamwoord met meerdere verwante betekenissen. In de meest algemene zin verwijst het naar het verschijnsel van iets dat omhoog komt of begint te bestaan: de opkomst van de zon, de opkomst van een nieuw tijdschrift, of de opkomst van een beweging. In deze betekenis staat opkomen als werkwoord centraal; opkomst benadrukt het moment van verschijnen of ontstaan.

Een tweede veelvoorkomende betekenis is aanwezigheid of deelname bij een bijeenkomst of verkiezing. In het kader van politiek en bestuur wordt gesproken over de opkomst van kiezers, ofwel de opkomstpercentages bij verkiezingen. Een hoge opkomst duidt meestal op grotere participatie, een lage opkomst op apathie of belemmeringen voor deelname.

Een derde betekenis verwijst naar de ontwikkeling of opkomst van een maatschappelijke beweging, trend of individu: de opkomst van een nieuwe stroming, de opkomst van digitale technologieën, of de opkomst van populistische partijen. In dit gebruik benadrukt opkomst het proces en het moment waarop iets verschijnt of toeneemt.

Verwante uitdrukkingen zijn onder meer opkomen (werkwoord), zonsopkomst (de dageraad van de zon, semantisch verwant maar niet hetzelfde), en historische contexten waarin opkomst vaak wordt gebruikt om het begin of de groei van een beweging of uitkomst aan te duiden.

Zie ook: opkomen, opstand, zonsopgang, opkomstpercentages, kiezersopkomst.