Mikroelemek

Mikroelemen, oftewel sporenelementen, zijn mineralen die levende organismen in zeer kleine hoeveelheden nodig hebben. Ze zijn essentieel voor het behoud van gezonde groei, stofwisseling en functioneren van het zenuw- en immuunsysteem. In tegenstelling tot macromineralen komen ze in voeding en in het lichaam voor in microgram- tot milligramhoeveelheden.

Tot de belangrijkste mikroelemen for mensen behoren ijzer, zink, koper, mangaan, selenium en jodium. Daarnaast spelen cobalt (onderdeel van vitamine B12), molybdeen en chromium vaak een cruciale rol als cofactors van enzymen. In sommige organismen zijn ook nickel en andere sporenelementen vereist. Deze elementen fungeren meestal als cofactors voor enzymen, dragen bij aan de structuur van eiwitten en spelen een rol in hormoonregulatie en antioxidante bescherming.

De benodigde hoeveelheden variëren per soort en per levensfase. Voeding levert mikro-elementen via dierlijke en plantaardige bronnen; de biologische beschikbaarheid kan beïnvloed worden door factoren als fytaten in plantaardig voedsel of de aanwezigheid van vitamine C bij ijzeropname. Een gevarieerd en gebalanceerd dieet helpt tekorten voorkomen. Tekorten aan ijzer, jodium, zink en selenium komen het meest voor en kunnen leiden tot bloedarmoede, struma, verminderde weerstand en groeiachterstanden. Een teveel aan bepaalde mikro-elementen kan ook schadelijk zijn; voorbeeldig, een te hoog zinkgehalte kan koperabsorptie belemmeren.

In de wetenschap en de gezondheidszorg worden mikro-elementen onderzocht en gemeten in voeding, planten en milieu, met analysetechnieken zoals spectroscopie en ICP-MS. In landbouw en dier- en humane geneeskunde vormen definitieve referentiewaarden en supplementbeleid stuurraden voor intake en fortificatie.