sporenelementen

Sporenelementen zijn mineralen die in het menselijk lichaam in zeer kleine hoeveelheden voorkomen maar toch cruciaal zijn voor vele biologische processen. In vergelijking met macronutriënten worden ze in veel kleinere hoeveelheden vereist en de dagelijkse inname ligt doorgaans onder honderd milligram.

Belangrijke sporenelementen en hun functies zijn onder meer ijzer (hemoglobine, zuurstoftransport), zink (enzymen en immuunsysteem), koper (ijzermetabolisme en bepaalde enzymen), selenium (antioxidantenzymen zoals glutathionperoxidase), jodium (schildklierhormoonproductie) en mangaan (metabolische processen). Daarnaast komen chromium, molybdeen en kobalt voor als onderdeel van enzymen of vitaminen. Ook in sommige contexten worden fluor, nikkel of vanadium als sporenelementen genoemd, maar hun essentiële rol en benodigde hoeveelheden zijn minder eenduidig.

Voedingsbronnen variëren per element: vlees, vis en schaal- en schelpdieren leveren ijzer, zink en koper; zuivel en eieren dragen bij aan bepaalde sporenelementen; volkoren producten, peulvruchten, noten en zaden leveren diverse sporenelementen; jodium ontstaat vooral uit zeeproducten of gejodeerd zout. De opname wordt beïnvloed door voedingstoestand en interacties, zoals fytaten die de beschikbaarheid van sommige mineralen kunnen verminderen en vitamine C die ijzeropname kan bevorderen. Een gevarieerde voeding levert doorgaans voldoende sporenelementen; bij specifieke medische aandoeningen of tekorten kunnenSupplementen door een professional worden geadviseerd.

Tekorten en overmatige inname kunnen voorkomen. Tekorten leiden soms tot bloedarmoede bij ijzer, verzwakte immuniteit bij zink, of schildklierproblemen bij jodium; overmaat kan toxische effecten hebben afhankelijk van het element. Officiële aanbevolen hoeveelheden variëren per land en per leeftijdsgroep; deze richtlijnen worden vastgesteld door gezondheidsautoriteiten.